Kas dayanıklığı, belli bir hareketi tekrar edebilme ve devam edebilme ve devam ettirebilme yeteneğidir. Böyle bir yetenek, kasın karbonhidrat ve lipit depolarının uygun düzeyde olması ve bunların kas hücreleri tarafından kullanılabilmesi ile oluşur. Böyle bir dayanıklılık, kısa süreli eforlarda an aerobik kapasiteye, birkaç dakikadan, bir saat veya daha uzun süreli eforlarda aerobik mekanizmalara veya her iki mekanizmanın kombinasyonuna bağlıdır. Kas dayanıklığını arttıran antremanların fizyolojik temeli, fit-
Ness ve kardiovasküler çalışmalar bölümünde de göreceğiniz gibi, hafif ağırlıklar, kısa süreli dinlenme ile çok hareket ve çok tekrarlı egzersiz programlarıdır. Organizmanın canlılığını devam ettirebilmesi, enerji oluşumu ve kullanılması ile mümkündür. Bu enerji gereksinimi, istirahat halinde bütün organizma için 1-3 Kcl/dk’dır. Bu miktarın ancak 0,26 Kcl/dk’sını, yani %20 kadarını kaslar kullanır. Kaslar vücut kitlesinin %40-45’ini oluşturduğuna göre,istirahat halinde kasların kullandığı enerjinin çok küçük olduğu görülür.Kasların 1 dakikada enerji gereksinmesi maksimal şiddette bir egzersizde 0,26 dan 32 Kcal/dk’ya kadar yükselebilmekte,yani 120 misli kadar bir artma meydana gelebilmektedir.Hatta daha yoğun çalışmalarda bazı kaslarımızın enerji kullanımı 2000 misline kadar çıkabilir.Enerji kaslarıniş yapma kapasitesi olarak açıklanabilir.Kullanılan enerji ünitesi kaloridir.Bir kalori,1 gr suyun ısısını 1 derece yükseltmek için gerekli enerji miktarıdır.Bunun 1000 misli kilo kaloridir ve çok defa besinlerin enerji içerikleri için kullanılır.
Kas hücresi dahil,bütün hücrelerde acil enerji kaynağı, kısaca ATP denilen “Adenosin Tri Fosfat” bileşimidir. Üç fosfat bağından biri bu bileşimden ayrıldığı zaman enerji açığa çıkar, ATP-----ADP+P+Enerji (7,6 Kcl/mol) ve bu serbest kalan enerji ile biyolojik bir iş görülür, sinir sisteminden uyarı iletilir, bezde salgılanma olur ve kasta kasılma görülür. ATP’nin bu parçalanmasında oksijen kullanılmaz.
Kasta bulunan bir diğer enerji kaynağı “Kreatin Fosfat” (CP)tır. Bu bileşimden bir fosfat grubu ayrıldığı zaman enerji açığa çıkar. Bu enerji de ADP (Adenosin Di Fosfat)’yi tekrar ATP (Adenosin Tri Fosfat) ‘ye çevirir. Her iki bileşime de fosfat içerdikleri için, “Enerjiden zengin fosfojenler” denir. Fakat her fosfojenin verdiği enerji ancak 3-8 saniyelik eforlara dayanabilir. Buna göre kas aktivitesi sırasında ATP kullanıldıkça, yerine süratle yeni ATP’ler getirilmesi gerekir. Örneğin bir maraton koşusu sırasında 150 mol civarında ATP gerekir. İşte bunu da besinlerle aldığımız diğer enerji kaynakları temine eder.
Beslenme bahsinde görebileceğimiz karbonhidrat ve yağlar normal koşullarda enerji oluşumunda kullanılırlar, ancak proteinler kullanılmaz. Anormal koşullarda, uzun süren açlıklarda, enerji kaynakları çok azaldığında, proteinden de enerji için istifade edilir. Kaslarda kullanılan ATP’nin süratle yerine konmasında anaerobik ve areobik iki metabolik yol yol bulunmaktadır. Anaerobik yolda sadece karbonhidratlar kullanılabilmekte ve bu sırada çok az ATP meydana gelmekte, burada kas yorgunluğu yaratan Laktik Asit oluşmaktadır. Halbuki aerobik metabolik yolda, hem karbonhidratlar hem de yağlar kullanılarak, daha fazla ATP oluşup, kassal egzersizde acil ve ilk enerji kaynağı olarak yenilenmesinde daha avantajlı yol olmaktadır. Çalışmalarımız sırasında setler arasında dinlenirken ATP yenilenmekte ve enerji meydana gelmektedir.
KASIN YAPISI
Kas dokusu fibrillerden oluşur. 10 -15 fibril uzunluğuna bir araya gelerek fibril demetlerini, yani fasikülleri oluştururlar. Fasiküller birbirlerine bağ doku vasıtasıyla bağlanmaktadırlar. Bunlara "Tendon" denir. Fibriller, sayıları birkaç yüz ile birkaç bin arasında değişen, 1-2 mikron çapında "Miyofibriller"'den oluşurlar. Her bir miyofibril, yanyana uzanan 1500 kadar "miyozin" ve 3000 kadar "aktin" filamanından meydana gelir. Miyozin flamanları kalın, aktin flamanları incedir.
Yaptığımız vücut geliştirme çalışmaları neticesinde, fibril kalınlıkları artar, sayılarında ise bir artış meydana gelmez. Fibril kalınlığının artması, kaslarda ölçü ve kuvvet artışı sağlar. Buna kaslarda büyüme yani "Hipertrofi", aksi duruma yani zayıflamasına da "Atrofi" denir. Fibrillerin, egzersiz sırasında yavaş ve süratli kasılanları vardır. Yavaş kasılanlar kırmızı renkli ve dayanıklıdır, süratli kasılanlar ise beyaz renkli ve kuvvet fibrilleridir.
3. sempatik sinirler
kasın tipine göre 3 – 1000 arasında değişik adette kas fibrinline, motör sinir ünitesi tarafından sinir dalları verilir. Merkezi sinir sisteminden gelen emirler, istemli veya refleks yoluyla bu sinir dalları taradından kasa iletilir ve hareket oluşur. Kasılımların derecesi, uyarılan motör sinir üniteleri sayısına, uyarım sıklığına ve zamanına göre değişir.
Vücut geliştirme ve kas eğitimi sırasında, kasın kuvvetinin gelişebilmesi ve form kazanabilmesi için gerekli şartları şu şekilde sıralayabiliriz:
1. hareketin bir dirence karşı yapılması ve direncin giderek artması şarttır.
2. tekrar sayısı arttırılmalıdır.
3. Kasın, kasılı olduğu süre artırılmalıdır.
4. Tekrar sıklığı artırılmalıdır.
5. Tekrar sıklığı artırılmalıdır.
6. Konsantrasyon devamlı olmalıdır.
Bir kasın en kısa zamanda meydana getirebileceği kuvvete “patlayıcı kuvvet” denir. Kasın, fibril sayısı, bileşimi, birlikte kasılan kasların koord,ine hareketi, bir ünite zamanda aktiviteye katılan fibril çoğunluğu, amaç dışı kasların elimine edilmesi gibi faktörler, patlayıcı kuvvete etki ederler. Kas, enine kesit yüzeyinin büyüklüğü oranında kuvvetlidir. Kas kuvveti 3,6 – 10 kg/cm2 arasında değişir. Yaptığınız çalışmalarda, kasılmaya katılan fibril adetlerinin ve bunların toplam enine kesit yüzeylerinin büyüklüğü oranında kuvvet de aynı derecede büyük olur. Kassal kuvvet oluşumunda maksimal gücün %80’ni ile yapılan yüklemeler ve az tekrarlanan antremanlar, kas kuvvetini arttırır. Eğer direnç maksimal kuvvetin %40-50 ‘sinden daha düşük kuvvette ise kuvvet artışı meydana gelmez. Daha önce kasların kasılma özelliklerinde değindiğimiz, eksantrik, izometrik, konsantrik kasılmalar kuvvet artışına yardımcı olan kasılma tipleridir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder