FUTBOLDA ANTRENMAN PLANLAMASI Ve UYGULAMASINDA ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR

Futbol ve Teknik

TEKNİK NEDİR?

Futbola özgü hareketlerin maç koşulları altında belli bir amaca yönelik olarak en çabuk, en ekonomik ve estetik bir şekilde yapılmasıdır.

KISA TANIMI NEDİR?

Top ve vücut hakimiyetidir.

TEKNİĞİN ÖNEMİ NEDİR?

Günümüz futbolunun yüksek tempoda oynanması tekniğin önemini arttırmıştır.

FUTBOL TEKNİĞİNİ ÖĞRETME VE ÖĞRENME ESASLARI NELERDİR?

1.     erken başlamalı

2.     doğru yapılmalı yapıştırılmalı

3.     futbolcu yorgun olmamalı

4.     hareketler üst üste yapılmamalı

5.     maç koşullarına eş değerde yapılmalı

6.     doğru-yanlış karşılaştırılmalı

7.     yanlışlar yerinde hemen düzeltilmeli

8.     futbolcu dinlenirken yaptırılmalı

9.     kolaydan zora doğru yapılmalı

10.   devamlı tekrar yapılmalı

11.   anında bilgi vermeli

12.   devamlı bilgi vermeli

DAYANIKLlLlĞIN DÖNEMLENMESi

Antrenman yıllık planında dayanıklılık gelişimine birkaç evrede ulaşılır. Çıkış noktası olarak tek doruğu olan bir yıllık planı alırsak dayanıklılık antrenmanı üç ana evrede tamamlanır:

1) Aerobik dayanıklılık,

2) Özel dayanıklılık temellerini geliştirme ve

3) Özel dayanıklılık

Benzer bir yaklaşım uzun süreli bir antrenman programı için de öne sürülmüştür. Genç bir sporcunun antrenmana 12 yaşında başladığı düşünüldüğünde dayanıklılığın gelişimi şekil 62'de gösterilmiş olan aşamaları izleyecektir. Önerilen evrelerin her birinin kendi antrenman hedefleri bulunmaktadır:

Barcelona ve La Masia

Barcelona genç akademisinin kalbi olan La Masia, sadece İspanya futboluna değil, aynı zamanda dünya futboluna da hizmet eden bir futbol atölyesi. Amor, Guardiola, Sergi, De La Pena, Puyol, Xavi, Reina, Victor Valdes, Gabri, Inıesta, Messi, Fabregas ve aklımıza gelmeyen daha birçok yıldız  ya A takıma yükselip başarılı oldular ya da İspanya ve İspanya dışında birçok kulüpte adlarından söz ettirmeyi başardılar.

La Masia’ya çocuklar 7-8 yaşında katılıyorlar.  Johan Cruyff’un verdiği ilhamla uygulanmaya başlayan bu sistem ileriki yıllarda büyük başarılar vermiştir. La Masia’da öğrencilere çabuk düşünüp, zekalarını kullanarak oynamalarını ve topun bir sonraki pasta nerede olacağını sezmeleri öğretiliyor. İnsanların istediği şekilde cazbedici ve etkili oyun yani. Alt yapının kuklübün felsefesinde olması transfer edecekken bu adamları kendilerini yetiştirmeyi tetikliyor.

La Masia için Barcelona çok geniş yetenek avcılarına (yani “scout”lara) sahip. İspanya’da en az 25 kişi, yurtdışında da bir çok kişi bunun için çalışmaktadır. Genelde birçok kulübün yaptığı gibi belli bir mevkide futbolcu aramaz. Teknik üstünlük, zihinsel güç, sürat ve hızla çalışan futbol beyni aranan kriterlerin arasında ön sıradadır. Bu mevkide oynayan oyuncuların çoğu zaten forvet pozisyonunda oluyor ancak bu kişiler zamanla La Masia’da 16 yaşına geldiklerinde başka mevkilere dönüşüyor.

Barca'da La Masia Biz de Lay Lay Lom

La Masia Barcelona'nın stadı olan Nou Camp'ın hemen yanında bulunan 1702'de çiftlik evi olarak kurulan daha sonra dünyanın dört bir yanından gelen futbolcuların eğitim aldığı bir akademi olmuştur.

Peki bu akademi içerisinde neler olmaktadır?

Akademinin temel felsefesi; La Masia’da öğrencilere çabuk düşünüp , zekalarını kullanarak oynamalarını ve topun bir sonraki pasta nerede olacağını sezmeleri öğretiliyor. Yani Barcelona'nın ve alt yapılarının şu anda oynadığı futbol.

Genelde alt yapı , A takım sistemiyle oynar. Böylece bu futbolcular A takıma çıktıklarında hazır oluyorlar. Ayrıca buradaki çocuklara kulübün arması ve forması sevdiriliyor. Buradaki sistemde topla oynama çok önemlidir. Ufak sahalarda 22 futbolcuya tek top oynamaya müsade edilen maçlar yaptırılır.Bu da çabuk düşünmeye iter oyuncuyu.Farklı mevkilerde oynatıp oyuncunun diğer oyuncunun gözünden düşünmesi sağlanır. Son vuruşların nasıl yapılacağı , boş alanları nasıl kullanılacağı da oyunculara öğretilir.Kondisyona da önem verilir ama her kondisyon çalışmasında top oyuncunun ayağında olur.

Jose Mourinho ve Futbol

Geleceğin Futbolu: Bukalemun Futbol

Futbol dünyasına 2000’lerin başıyla beraber yerleşen Makyavelist bir futbol anlayışı var. Mucidi Jose Mourinho’nun gittiği her takımda başarılı olmasını sağlayan bir felsefe.

Futbol tarihinde dünya futbolunu etkileyen bir çok takım vardır, ancak bütünüyle köklü devrimlere yol açan bir elin parmaklarını geçmeyecek anlayış vardır. Catenaccio’dan Total Futbol’a, WM’den Sosyalist Futbol’a, bu akımlar sürekli değişim göstermiş, dünya futbol sahnesinde hanedanlıkların, dominasyonların gelip geçmesine sebebiyet vermiştir. 1950-1956 yılları arasında 6 yıllık bir Şampiyonlar Ligi hanedanı kuran Real Madrid, George Best’li United, Cruyff’un Ajax ı, Üç Lalelerin sürüklediği AC Milan ve Messi’li Barcelona gibi. Futbol, sürekli değişim ve gelişim göstermiş, her süregelen yenilmez anlayış, en sonunda yeni bir akımın önünde diz çökmüştür.

FUTBOLDA KOORDİNASYON

Koordinasyon, amaca yönelik bir harekette iskelet kasları ile merkezi sinir sisteminin uyum içerisinde çalışması, etkileşimi anlamında bir kavramdır.

Modern spor biliminde koordinasyon, tekniği belirleyici önemli bir faktördür. Sporsal verim, yalnızca kondisyonel özelliklere ya da enerji metabolizmasına değil, aynı zamanda psiko-nörolojik süreçlere bağlı bir kavramdır. Bu süreçlerde koordinasyonu içerir.

Spor pedagojisinde bu kavram için sık sık “beceri” ve bazen de “çeviklik” terimleri de kullanılır.

Beceri; Futbolcunun hareketlerini doğru hedef ve daha az bir efor ile uygulayabilmesini, yeni ve her an değişkenlik gösteren oyun akışı içerisinde en uygun çözüm yolunu bulabilmesini, yeni hareketlerin kısa zaman içerisinde öğrenilmesini mümkün kılan bir özelliktir.

Beceri 2’ye ayrılabilir;

1.Genel beceri; Çok çeşitli ve değişik spor dallarında yapılan sportif faaliyetlerle elde edilen beceridir.

2. Özel beceri; Özel dalın performansını tayin eden faktörlere bağlı olup, başka bir spor dalına aktarılamaz. Futbolda mükemmel bir beceri özelliğine sahip olan bir oyuncunun, voleybolda aynı beceriyi gösteremeyeceği gibi. Bu özel beceri, ancak futbolun yapısına uygun alıştırma ve yöntemlerle geliştirilebilir.

Çeviklik ise, bütün motorsal davranışların kondisyonel ve koordinatif kalitesini anlatır.

Meinel’e göre beceri, bütün vücudun her tür hareketinin koordinasyonudur. Yine beceri, futbolcunun kısa zamanda karmaşık hareketleri çabuk ve amaca uygun olarak uygulayabilme yeteneğidir.

Futbolcuların koordinasyonu, top ile yapılan hareketlerde, özellikle de 1:1 pozisyonlarda değer kazanır. Örneğin baskı altındaki aldatmalarda, çalımlarda, kaleye şut atmalarda ve kafa toplarına çıkışlarda...

Koordinasyonu gelişmiş becerili futbolcular, beklenilmeyen ve çok zor pozisyonlarda dakik olarak en uygun çözüm yolunu bulur(oyun zekası) ve gerçekleştirir. Anlaşılmayan oyun şartlarında(değişik saha zemini, ölçüleri, ışıklandırma gibi) yüksek uyum yeteneği gösterir. Dengesi bozulan bir oyuncunun süratle normal pozisyona dönebilmesi, becerili hareketlerin tipik bir örneğidir.

Hirtz, beceri kavramını oluşturan bileşenleri şöyle sıralar:

- Tepki gösterme yeteneği,

- Konumunu saptayabilme,

- Çeviklik,

- Hareket organlarını iyi kullanabilme yeteneği.

Fetz bunlara ek olarak:

- Hareket duygusu,

- Yumuşaklık,

- Uyum yeteneği,

-  Hareket esnekliği özelliklerini de beceri kavramını oluşturan bileşenler olarak sayar.

Antrenman Bilimi yönünden ele alındığında, koordinatif yetenekler sportif başarının bir bileşenidir. Bu bakımdan geliştirilmesini, yalnız tekniklerin öğretim sürecinde düşünmemek gerekir. Koordinatif yetenekler doğuştan kazanılan yetenekler değillerdir. Kuşkusuz katılımsal özelliklerin oluşturduğu bir temelden yararlanırlar. Ancak öğrenme sayesinde çevre ile kurulan aktif (etkili) iletişim sonucunda ortaya çıkarlar. Her bir koordinatif yeteneğin gelişmişlik düzeyi, hareket becerileri ve sportif tekniklerin öğrenilmesinde etkili olur. Böylelikle koordinatif yeteneklerin gelişmişlik düzeyi ile sportif tekniklerin öğrenilebilirliği arasında sıkı bir ilişki olduğu söylenebilir.

        Koordinatif yeteneklerin gelişmişlik düzeyi şu konularda kendini belli eder.

        1. Hareket programlarının hayata geçirilmesinde,

        2. Hareket becerilerinin ya da sportif tekniklerin öğrenme hızı ve düzeyinde,

        3. Kondisyonel yeteneklerin koşullara uygun ve ekonomik kullanımında.

Beceriyi geliştirmenin en iyi devresi, çocukluk ve gençlik çağıdır. Çünkü bu devrelerde organizma sonraki gelişim çağlarına nazaran daha esnektir. Böylece pek çok yıllar antrenman bölümleri içerisinde uygulanacak yeni ve karmaşık oyun hazırlıkları için gerekli temeller atılmış olur.

Özel beceriyi geliştirmek için yapılan çalışmalarda özel dalın tekniğini içeren alıştırmalar ön plana alınmalıdır. Futbolda aşağıdaki alıştırmalar becerinin gelişiminde etken olabilir;

1. Uzun bir ip veya jimnastik bankı üzerinde seri şekilde sıçramalar.

2. Top havaya atılır, çömelme, yatma, oturma, yerinde dönüşler sonrası gibi hareketler yapılır, top yere düşmeden tekrar kontrol edilir.

3. Sırtüstü yatış durumunda top başın arkasından öne atılır ve önde yakalanır. Hareket hızlı olarak peş peşe yapılır.

4. Ayakta top önden havadan arkaya atılır. Yarım dönüş yapılır ayakla kontrol edilir.

5. Futbolcu her iki ayağındaki iki ayrı topu topu öne doğru sürerken zaman zaman değiştirir.

6. Engeller arasında top sürme(öne, geriye, tek bir çizgide, zik zak şeklinde v.s…)

7. Eşler karşılıklı, her oyuncuda bir top var. Eşler bir topla yerden ayaklarıyla paslaşırken, diğer topla havadan elleriyle paslaşırlar…

ANTRENMAN SİSTEMLERİ

TANIMLAR

- Antrenman ağırlığı (Yüklenmenin şiddeti): Çalışma sırasında maksimal kuvvetimizin ne kadarı ile ağırlığı kaldıracağımızı açıklar.

- Set sayısı: Bir hareketin kaç set yapılacağını yani kaç kere aynı istasyonla çalışmaya devam edeceğimizi açıklar.

- Tekrar sayısı: Setlerde ağırlığı kaç defa kaldırıp indireceğimizi açıklar. (1 tekrar, ağırlığı bir kere kaldırıp indirmeyi belirtir.)

- Yüklenme süresi: Setlerde, tekrar sayısına bağlı olarak ağırlığı kaldırıp indirken geçecek süreyi açıklar. (Mesela 10 tekrar yapılırken 10 tekrar sonunda belirtilen sürenin aşılmaması.)

- Setlerarası dinlenme: Set aralarında yani aynı istasyonla çalışmaya devam ederken yüklenmeler sonunda (tekrarlar sonunda) aralarda dinlenme süresini açıklar.

- Hareketlerarası dinlenme: Bir hareketten farklı bir kas grubunu çalıştıran harekete geçerken (bir istasyondan başka bir istasyona geçerken) aralarda dinlenme süresini açıklar.

- Haftalık antrenman sayısı: Çalışmanın haftada kaç gün yapılacağını açıklar.

- Çalışma süresi: Çalışmanın ne kadar süre ile yapılacağını açıklar.

MAKSİMAL KUVVETİN BULUNMASI (Maksimum Kaldırma Kapasitesi)

Maksimal kuvvetiniz her kas grubunu çalıştıran istasyonlarda farklılık gösterir. Mesela göğüs kaslarını çalıştıran istasyonda maksimal kuvvetiniz 50 kiloyken, omuz kaslarını çalıştıran istasyonda maksimal kuvvetiniz 30 kilo olabilir. Bu yüzden farklı kas gruplarını çalıştıran istasyonlarda maksimal kuvvetlerinizi tespit etmeniz çalışmalardan verim alabilmeniz için gereklidir. Maksimal kuvvetinizin tespitini yapabilmeniz için şu yolu izleyiniz;

Çalışma yapmayı planladığınız 8 - 10 istasyon seçiniz. Her istasyon farklı kas gruplarını çalıştıracak şekilde sıraya koyunuz. Her istasyon için; set sayısı 5 set olacak şekilde;

(Kilolar kişiden kişiye farklılık gösterebilir, size uygun bir ağırlık kaldırma planı yapınız.)

ANTRENMANLARIN TASARIMI

Sporda klişe görüşler bir takımın başarısının antrenmandaki egzersizlere dayandığı düşüncesine odaklanır. Bu çok açık ve çok da doğrudur. Oyuncular gibi antrenörler de kontrol edebilecekleri şeyler üzerine yoğunlaşmalıdırlar. Tabii ki bir antrenör antrenman koşullarının iyileştirilmesi için uğraşmalıdır.
“Antrenman” kelimesi bir takımın gelişimindeki her elemanı kapsayabilir. Sadece bir takım alıştırmaların bir araya getirilmesinden oluşmaz. Tutumu, davranış biçimlerini, iş birliğini, takım ruhunu, disiplini, fiziksel kondisyonu, teknik ve taktikleri geliştirmeye yarar. Bu elemanlar birbirlerini tamamlarlar. Bir araya getirildiklerinde “takım” dediğimiz son ürünü oluştururlar.
Aşağıdaki öneriler “antrenman” denilen sportif reçetenin elemanlarını inceler:
Tutum
Takımın tutumu antrenörde başlar. Antrenörlerin avantajı, kendilerine boy aynasında bakabilmeleri ve diğerlerinin gördüğü insanı görebilmeleridir. Bu göründüğü kadar kolay değildir. Hepimiz kendimizi diğer insanların gördüğü gibi görmekte zorlanırız. Çok öz eleştiri yapsak da yapmasak da kendimiz hakkında peşin hükümlüyüzdür. Antrenör, takıma kendileri hakkında ne hissedeceklerini; kendilerine nasıl inanacaklarını gösterir; onlara takımın karşılaştığı değişik durumlara nasıl bakacağını öğretir. Eğer antrenör düşük bütçeyi veya yetersiz tesisi suçlarsa, oyuncular da öyle yapacaklardır. Eğer antrenör hevesliyse, kendine inanıyorsa, çok zor koşullarda bile ilerleme kat edebileceğine inanıyorsa takım da öyle yapacaktır. İyi egzersizler, iyi maçlar ve iyi bir program antrenörün günlük tutumuna bağlıdır.

ANTRENMAN PLANLAMASI VE DÖNEMLEMESİ

ANTRENMAN PLANLAMASI:

—Planlamanın Genel İlkeleri

—Antrenman Planı Türleri

—Uzun Süreli Antrenman Planlaması

—Dört Yıllık Plan (Olimpik Plan)

—Yıllık Plan

—Birim Antrenman Planı

ANTRENMANIN DÖNEMLENMESİ:

—Yıllık Döngü

—Yıllık Antrenman Yapısı Üzerine İlkesel Yeni Yaklaşımlar

—Yüklenmeye Uzun Sürede Uyum

—Dönemlemede Çeşitlemeler